Eenzijdig scheiden: wat als jij wilt scheiden, maar je partner niet?

Een scheiding is altijd ingrijpend. Maar wat als jij verder wilt en je partner niet? Eenzijdig scheiden, dus zonder instemming van je partner, kan dan de enige optie zijn. Toch roept dat veel vragen op. Mag dat zomaar? Hoe werkt het precies? En wat betekent het voor jullie afspraken, woning of kinderen?

In dit blog leggen we uit hoe eenzijdig scheiden werkt, wat de gevolgen zijn en hoe mediation een oplossing kan bieden. Ook als de communicatie op een dieptepunt zit.

Wat is eenzijdig scheiden?

In Nederland kun je een huwelijk of geregistreerd partnerschap altijd laten ontbinden, ook als je partner het daar niet mee eens is. Je hebt dus geen toestemming nodig om te scheiden. Eén van de partners kan via een advocaat een verzoek tot echtscheiding indienen bij de rechtbank. De ander krijgt vervolgens de gelegenheid om hierop te reageren of verweer te voeren.

Een eenzijdige scheiding komt regelmatig voor. Bijvoorbeeld als de relatie al langere tijd niet goed loopt, maar één van de partners vasthoudt aan het huwelijk. Het kan ook zijn dat er sprake is van emotionele afhankelijkheid, religieuze overtuigingen of angst voor de praktische gevolgen van een scheiding. In zulke situaties is goede begeleiding extra belangrijk.

Wanneer je partner niet meewerkt

Als je partner weigert mee te werken of zich verzet tegen de scheiding, wordt het proces lastiger. Je kunt dan niet samen afspraken maken over zaken als alimentatie, scheiden met koophuis of de zorg voor de kinderen. In plaats daarvan moet je via een advocaat naar de rechter, en dat kan veel tijd, geld en energie kosten.

In de praktijk betekent dit vaak:

• Langere procedure: als je partner verweer voert, kan de scheiding maanden vertraging oplopen. De rechter doet pas uitspraak als beide standpunten zijn beoordeeld.
• Hogere kosten: doordat er twee advocaten betrokken zijn en mogelijk meerdere zittingen nodig zijn, lopen de kosten snel op.
• Meer emotionele belasting: de spanningen kunnen hoog oplopen, zeker als er sprake is van onbegrip of wantrouwen. Dit is belastend voor jullie allebei en ook voor eventuele kinderen.
• Minder regie: in plaats van samen keuzes te maken, bepaalt de rechter wat er gebeurt. Dat voelt voor veel mensen als verlies van controle.

Mediation als alternatief voor juridische strijd

Juist bij eenzijdige scheiding kan mediation uitkomst bieden. Een mediator is een neutrale professional die het gesprek tussen jullie begeleidt. Ook als je partner niet wil scheiden, kan een mediator helpen om het contact te herstellen en de situatie bespreekbaar te maken.

Mediation werkt niet alleen preventief maar ook oplossingsgericht. Zelfs als de scheiding al is ingezet, kan mediation helpen om tot afspraken te komen over de kinderen, woning of financiën. Dat heeft belangrijke voordelen:

• Sneller een oplossing: mediation voorkomt vaak langdurige procedures en versnelt het scheidingsproces.
• Lagere kosten: door gezamenlijk met één mediator te werken, bespaar je op advocatenkosten en juridische procedures.
• Meer regie: jullie maken samen afspraken die passen bij jullie situatie, zonder dat de rechter alles hoeft te beslissen.
• Minder strijd: de mediator helpt om vastgelopen communicatie weer op gang te brengen, zodat er ruimte ontstaat voor begrip en oplossingen.

Zelfs als het contact nu moeizaam verloopt, loont het om mediation te overwegen. Eén goed gesprek kan al een opening geven.

Wat kost een eenzijdige scheiding?

Een eenzijdige scheiding zonder samenwerking verloopt via de rechter en is daardoor vaak duurder dan mensen verwachten. Je hebt een advocaat nodig om het verzoekschrift in te dienen. Als je partner zich ook laat bijstaan door een advocaat, verdubbelen de kosten al snel.

Gemiddeld moet je rekening houden met:

• Advocaatkosten: tussen de € 3.500 en € 7.000, afhankelijk van de complexiteit van de zaak en of er verweer is.
• Griffierechten: ongeveer € 320 aan kosten voor de rechtbank.
• Extra kosten: denk aan kosten voor experts, kindgesprekken of alimentatieberekeningen.

Met mediation blijven de kosten vaak aanzienlijk lager, zeker als jullie alsnog samen afspraken maken. Soms is zelfs gesubsidieerde mediation mogelijk, afhankelijk van jullie inkomen.

Kun je gemaakte afspraken eenzijdig aanpassen?

Na de scheiding liggen er vaak afspraken vast in een echtscheidingsconvenant of ouderschapsplan. Maar wat als jouw situatie is veranderd en je van deze afspraken wilt afwijken, en je ex-partner werkt niet mee?

• Convenant wijzigen: dit kan alleen als er sprake is van een wijziging van omstandigheden. Bijvoorbeeld als je inkomen drastisch is gedaald of als de afspraken onuitvoerbaar zijn geworden. Een rechter beoordeelt dan of een wijziging redelijk is.
• Ouderschapsplan aanpassen: afspraken over de kinderen, zoals omgang of vakanties, kun je niet eenzijdig wijzigen. Ouders hebben samen het gezag. Pas als je via de rechter aantoont dat het belang van het kind in het geding is, kan er iets veranderen.

In plaats van direct naar de rechter te stappen, kun je via mediation eerst samen in gesprek. De mediator kijkt naar wat wél mogelijk is, vanuit ieders belang en vooral vanuit het perspectief van het kind.

Eenzijdig scheiden is mogelijk maar vaak zijn er betere alternatieven dan de juridische weg.

Eenzijdig scheiden is je goed recht, maar het brengt veel met zich mee. De juridische route kost vaak meer geld, tijd en energie dan vooraf gedacht. Mediation biedt een alternatief dat ruimte laat voor overleg, rust en maatwerkafspraken.

Of je nu wilt scheiden zonder medewerking van je partner, of bestaande afspraken wilt aanpassen, je staat er niet alleen voor. Laat je goed informeren over je mogelijkheden en overweeg mediation als tussenstap. De ervaring leert dat er vaak meer mogelijk is dan je denkt.

Wil jij scheiden, maar werkt je partner niet mee?

Bij Scheidendoejesamen.nl helpen we je om tóch verder te komen. We houden rekening met jouw juridische positie en de emotionele kant van het proces.

Johan Bosveld is MfN-register mediator, financieel scheidingsadviseur en hypotheekadviseur. Dankzij zijn brede kennis bekijkt hij jouw situatie integraal, met aandacht voor de scheiding, de kinderen en je toekomst.

Plan een gratis kennismakingsgesprek en ontdek wat wij voor jou kunnen betekenen.